Na de Tweede Wereldoorlog viel Polen lange tijd onder het communistische Sovjet regime. In Krakau leverde dat veel verzet op onder de intellectuelen en studenten in de stad. Om daaraan tegenwicht te bieden liet de overheid aan de rand van de stad een compleet nieuwe arbeidersstad bouwen naar communistisch ideaal. Het werd Nowa Huta, Pools voor ‘nieuwe staalfabriek’, en later als stadsdeel bij Krakau gevoegd. Als basis van dit nieuwe woongebied werd daar de grootste staalfabriek in Polen neergezet.
Het hedendaagse Nowa Huta
Ingang van de voormalige ‘Vladimir Lenin’ staalfabriek in Nowa Huta, nu opererend onder een andere naam.
De nieuwe communistische ideaalwijk Nowa Huta was echter geen onverdeeld succes voor het regime. De fabriek had moeite om productie te draaien omdat grondstoffen en arbeiders van ver moesten komen. Daarbij bleek de ideale woonomgeving van de arbeidersklasse ook nog eens een broeinest voor verzet tegen de regering. Het feit dat het regime weigerde om voor de vele gelovige arbeiders een kerk te bouwen, hielp daarbij niet. Tegenwoordig is Nowa Huta een gewone woonwijk in de stad, maar voor bezoekers is het een interessante bezienswaardigheid voor wie geïnteresseerd is in het leven achter het ijzeren gordijn.
Wat te doen in Nowa Huta
Nowa Huta is een uniek overblijfsel uit de tijd dat Polen achter het ijzeren gordijn zat en daarom een bezoek waard. Maar door het rustige karakter van de wijk is het goed om vooraf uit te zoeken wat de moeite waard is. Op de officiële website van Krakau staan flink wat bezienswaardigheden vermeld. Niet alles dateert uit de communistische tijd, aangezien de geschiedenis van het gebied veel verder gaat dan de jaren ’50. Mooi voorbeeld daarvan is Kopiec Wanda, wat volgens de overlevering de laatste rustplaats is van de dochter van de stichter van Krakau, Koning Krak. Vanaf de top van de grafheuvel heb je een prachtig uitzicht over Nowa Huta en Krakau, maar kun je ook een prachtige indruk krijgen van hoe groot het fabriekscomplex dat eraan grenst nou precies is.
Om een goed beeld te krijgen van de geschiedenis van de wijk in de communistische tijd, is het aan te raden de twee musea over dit onderwerp te bezoeken. Het Nowa Huta Museum (toegang 6 złoty) is klein, maar geeft door middel van foto’s, video en atributen een goed beeld van de bouw van de wijk, het werk in de fabriek en uiteindelijk ook de propaganda en oproer in de wijk. Het PRL Museum (toegang: 10 złoty) is gevestigd in het oude theater van Nowa Huta, en biedt verschillende exposities. Zo is er een foto-expositie over vroegere bewoners van Nowa Huta en kun je in de schuilkelders van het gebouw zien hoe men destijds omging met de nucleaire dreiging. Beide musea liggen op korte loopafstand van het centrale Plac Centralny in Nowa Huta, waar de tram stopt.
Het Nowa Huta Museum geeft een mooie indruk van het leven in de wijk voor de val van het ijzeren gordijn.
Leuk: Nowa Huta met een gids
Het is de moeite waard rond te lopen door Nowa Huta, maar veel leuker is het om Nowa Huta met een gids te bezoeken. Getyourguide.nl biedt leuke privé tours aan met jonge Engelstalige gidsen. De gids haalt je op bij je hotel en rijdt je rond in een vintage Trabantje. Tijdens de tour krijg je alles te horen over het communistische Nowa Huta. Een 2,5 uur durende tour kost € 40 p.p., inclusief een drankje en versnapering die typisch zijn voor de communistische tijd. De deluxe tour van 4,5 uur kost € 50 p.p en daarbij zit inbegrepen een ‘communistische’ lunch met drankje en rijles in de Trabant.
Van en naar Nowa Huta
Nowa Huta ligt 8 kilometer ten oosten van het centrum van Krakau. Met tram 10 of 4 (halte Plac Centralny im. R. Reagana) ben je er in een kwartier. Op zondag en feestdagen in de zomermaanden is het leuk om te kiezen voor tramlijn 0. Deze tramlijn bestaat uit historische trams die doordeweeks in het museum staan. Op zon- en feestdagen nemen vrijwilligers, compleet in bijpassend uniform, de trams naar buiten om mee te draaien in de dienstregeling. De eikenhouten bankjes zitten misschien niet comfortabel en het rammelt wat meer. Maar het maakt het tripje naar de historische buitenwijk nét dat beetje bijzonderder. Tram 0 rijdt eens per uur vanaf het Muzeum Inżynierii Miejskiej in Kazimierz, tot aan de halte Kombinat, vlak voor de staalfabriek in Nowa Huta. Tussendoor stopt hij onder meer op Plac Centralny im. R. Reagana, waar de andere trams ook stoppen. In Tram 0 zijn gewone tramkaartjes geldig. Kies, omdat je langer dan 20 minuten onderweg bent, een 40-minuten ticket voor 3,80 złoty. Vergeet niet af te stempelen zodra je instapt.
Ook met de auto is Nowa Huta goed te bereiken.
>> Lees hier meer tips voor reizen met openbaar vervoer in Krakau
Laatst bijgewerkt op 2 maart 2018