Geen liedboekjes á 50 cent, halfvolle banken en zachtgeprevelde gebeden. In Polen vieren ze Eerste Paasdag op ouderwetse manier: vol devotie. Wil je Pasen heel traditioneel en speciaal vieren, dan ga je op pad naar het stadje Kalwaria Zebrzydowska. Dat ligt zo’n 40 kilometer, een uurtje rijden, van Krakau af.
Polen’s eigen Jeruzalem
Een calvarieberg is een nabootsing van het landschap van Jeruzalem ten tijde van het leven van Christus. Omdat Jeruzalem vroeger vaak onbereikbaar was door allerlei conflicten, boden calvariebergen een veilig alternatief voor pelgrims die deze heilige plek wilden bezoeken. Dezelfde opzet als Jerusalem, maar dan ver weg van Jerusalem. Kalwaria Zebrzydowska is met zijn 5,5 vierkante kilometer een van de grootste calvariebergen in Europa. Sinds 1999 is het aangemerkt als werelderfgoed en jaarlijks wordt het door ruim een miljoen pelgrims uit de hele wereld bezocht. Langs de vele gebouwtjes en kapelletjes kun je lijdensweg van Christus volgen. Hoewel dit interessanter klinkt dan het is (zonder gids is het slechts een verzameling gebouwtjes en kerkjes op een rustige wandelroute), is het wel de ideale plek voor Pasen.
Eeuwenoud Paasritueel
Bovenop de heuvel, tussen de bomen, voltrekt zich Eerste Paasdag in alle vroegte een eeuwenoud ritueel. Op weg naar de top knarst het grind onder je voeten en beginnen vogels aan hun eerste lied van de dag. Eenmaal boven vermengt de boslucht zich met wierook en doorbreekt een luide processie de ochtendstilte. Met een baldakijn boven een relikwie, een beeld van Jezus, wierook, geestelijken in witte en rode gewaden, luid zingende monniken en, jawel, echte ridders. Aandoenlijk: de voor Katholieken zo herkenbare valse zangstem van de voorganger. Onherkenbaar: echt knielen, diep tot de grond, elke keer dat het relikwie voorbij komt.
De kerkdienst tijdens Pasen
In Kalwaria kijk je niet naar een show, maar maak je er deel van uit. Loop mee achter de processie aan en kniel wanneer iedereen dat doet. Na de derde rondgang rondom de (nagebouwde) grafkerk loop je gezamenlijk de steile heuvel af, achter de bisschop en Jezus aan, richting de kerk. In de kerk sta je met een beetje geluk zij aan zij, of met een beetje pech buiten omdat er geen plek meer is. Het schouder aan schouder staan, maakte van het knielen een niet te onderschatten evenwichtsoefening. Zoals altijd in de Poolse kerk zingt iedereen uitbundig mee. De Heilige Communie (de hostie) is deze keer geen keuze, iedereen krijgt er een en zegt Amen. Tenzij je op tijd kunt aangeven dat je niet wilt. Maar daar is eigenlijk geen tijd voor, of ruimte. Nouja, door naar het einde van de kerkdienst, waarna je je laat meevoeren naar het felle zonlicht achter de kerkdeuren. De bergen in de verte, de ingezette mars van een koor en stevige trek in het paasontbijt. Beter kun je Pasen niet beginnen.
Hoe kom je in Kalwaria?
Met Pasen begint de dienst en de processie erg vroeg in Kalwaria. Wat betekent dat je op Eerste Paasdag rond een uur of 5 in de ochtend op weg moet. De enige manier om er op dit tijdstip te komen, is met een (huur)auto, want bussen rijden zo vroeg nog niet die kant op vanuit Krakau. Ben je erg geïnteresseerd in calvariebergen, dan kun je ook buiten Pasen om naar Kalwaria Zebrzydowska. Wil je met de bus, kijk dan hier naar het dienstrooster. Sommige bussen komen ook langs Wadowice, de geboorteplaats van Paus Johannes Paulus II.
Laatst bijgewerkt: 8 maart 2018