Geen betere manier om de smaak van een stad te leren kennen, dan door bij kleine stalletjes op straat wat lokale lekkernijen te bestellen. Elke stad ter wereld heeft wel zijn eigen specialiteiten die vanuit luikjes, kraampjes, bestelbusjes of kiosken wordt verkocht. Natuurlijk is de opkomst van hippe foodtrucks ook aan Krakau niet voorbij gegaan. Goed streetfood is echter van alle tijden. Dit zijn de snacks die Krakau draaiende houden, en de beste plekken om ze te kopen.
Zapiekanka – Poolse pizza
De Zapiekanka kun je zien als een langwerpige pizza. Of als een goedgevuld stokbrood uit de oven. Maar in beide gevallen dekt het de lading niet helemaal. Zapiekanki zijn zo ingeburgerd als streetfood in Polen dat je wel eens de indruk krijgt dat het voor Fransen en Italianen de inspiratiebron vormde voor stokbroden en pizza’s. Volgens verhalen is de Zapiekanka in de Sovjettijd bedacht als goedkope snack om de maag te vullen. Een flink stuk luchtig brood, met kaas en champignons. Even in de oven, flinke klodder ketchup en klaar.
Inmiddels is de Zapiekanka uitgegroeid tot een ware specialiteit. De kaas en champignons zijn standaard, maar verder kun je kiezen voor elk denkbaar beleg. Van salami en verschillende soorten kazen tot allerlei groentes en een breed aanbod aan sauzen.
Waar krijg je de beste? Zapiekanki zijn overal in de stad te halen. Maar de beste én meeste keuze vind je in Okraglak, het ronde gebouw op Plac Nowy in het hart van de joodse wijk Kazimierz. Daar concurreren een aantal Zapiekanki-bakkers elkaar het gebouw uit. Slechte zitten er niet tussen, maar het raampje van Endzior bij locals al lange tijd de beste reputatie.
Kielbasa – worst van de BBQ
De worst is niet weg te denken uit de Poolse keuken. Verkrijgbaar in talloze vormen en aanwezig op elke menukaart in heel het land. Dat niet alleen, ook op straat zijn de kielbaski niet moeilijk te vinden. Er gaat geen markt of openlucht evenement voorbij zonder dat de geur van geroosterde worst de lucht beheerst. De worsten worden vaak geserveerd met een wit, hard bolletje en mosterd of ketchup naar keuze.
Waar krijg je de beste? Geen twijfel over mogelijk. Voor de beste kielbasa moet je ’s avonds naar Hala Targowa. Overdag is daar een drukke en levendige markt waar locals hun boodschappen doen. Als de kraampjes weg zijn en de winkels de luiken hebben gesloten, parkeert daar Kiełbaski z Niebieskiej Nyski. De twee uitbaters braden bij hun oude, blauwe bestelbusje hun huisgemaakte worsten. Gemaakt volgens een regionaal beschermd recept, boven speciaal geselecteerde blokken hout. Broodje erbij. Klodder ketchup of mosterd. Als je wilt een flesje limo. Meer heeft het niet nodig. De merkwaardige openingstijden, grofweg van 21.00 tot 4.00 ’s nachts, lijkt nauwelijks impact te hebben op de aanloop. Taxichauffeurs, uitgaanspubliek, toeristen en werklui met nachtdienst sluiten de hele nacht aan in de soms forse rij.
Obwarzanki – Krakau’s pretzel
Je kunt ze niet missen. Op vrijwel elke straathoek staan de blauwe karretjes gevuld met pretzels. De Obwarzanek is een origineel Krakause snack die alleen binnen de stadsgrenzen gebakken mag worden. Het is streetfood dat al ruim 600 jaar hier gegeten wordt. Stevig deeg in een rondje gedraaid, ‘au naturel’ genuttigd of voorzien van wat sesamzaad, zout, maanzaad of kaas. Ze worden elke dag opnieuw aangeleverd, dus ’s ochtends zijn ze het meest vers. Maar schroom niet om er later in de middag je tanden in te zetten. Ook dan smaken ze nog uitstekend. Voor ongeveer 3 á 4 zloty ben je zo weer van je trek af. Dagelijks gaan er in de stad ruim 150.000 obwarzanki doorheen, dus je kunt wel zeggen dat een bezoek aan Krakau niet compleet is zonder ‘m eens geproefd te hebben. In het Muzeum Obwarzanka kun je ze in een uur durende workshop zelf maken, terwijl je tekst en uitleg krijgt over deze traditionele Krakause snack.
Waar krijg je de beste? Waar niet? De blauwe kraampjes verkopen allemaal hetzelfde en staan door de hele stad. Niet alleen het centrum, de verkopers posten ook bij kantoorgebouwen of drukke kruispunten in de buitenwijken. Hoe eerder op de dag, hoe verser ze zijn.
Foodtrucks – rollend de stad door
Zo’n zeven jaar geleden begon het met een Belgische frietkraam op een parkeerterreintje in de wijk Kazimierz. De patat van Frytki Belgijskie bleek zo smakelijk, dat er vrijwel non-stop een rij voor de wagen stond. Het duurde niet lang voor andere verkopers van streetfood van die menigte profiteerden en van hetzelfde parkeerterrein hun vaste standplek maakten. Inmiddels parkeren er behalve ‘rollende keukens’ geen auto’s meer op het terrein. Van gepofte aardappelen tot burgers en volledige gerechten die je bovenin een Engelse dubbeldekkerbus kunt opeten. Inmiddels telt Kazimierz al drie foodtruck-courts en ook buiten het centrum van de stad is een terrein ingericht voor de rijdende restaurants. Maar nog altijd is het nergens zo druk als bij het kraampje van de Vlaamse friet.
Waar vind je de beste? In de Joodse wijk Kazimierz zijn drie terreintjes vol met foodtrucks. De eerste, met frietkraam, vind je aan Skwer Judah, de tweede net om de hoek in Dajwór . De derde ligt daar niet ver vanaf, aan Jakuba. Aan het einde van Bloniapark, ten westen van het centrum, Bezogrodek waar ook flink wat foodtrucks zich verzamalen.
Bijgewerkt op 8 juni 2023